Dr inż. Szymon Zelewski z Katedry Fizyki Doświadczalnej jest tegorocznym laureatem Specjalnej Nagrody Naukowej im. Dionizego Smoleńskiego. Jego fascynacje naukowe to energetyka i optoelektronika.

Dr inż. Szymon Zelewski jest adiunktem w Katedrze Fizyki Doświadczalnej WPPT. W 2019 r. obronił doktorat w dziedzinie fizyki półprzewodników. Jego badania skupiają się na zrozumieniu podstawowych procesów fizycznych, które determinują sprawność urządzeń takich jak diody elektroluminescencyjne (LED), ogniwa fotowoltaiczne czy czujniki optyczne. – Prowadzę prace na pograniczu fizyki ciała stałego, chemii materiałowej i inżynierii nanostruktur – wyjaśnia dr Szymon Zelewski. – Opracowuję oraz stosuję metody spektroskopii fototermicznej – techniki eksperymentalnej umożliwiającej detekcję niewielkich zmian absorpcji promieniowania w funkcji energii, temperatury i morfologii badanego materiału – dodaje.

dr inż. Szymon Zelewski ze Specjalną Nagrodą Naukową 2025

 Odkrył wpływ morfologii warstw polikrystalicznych na ich właściwości absorpcyjne w panelach słonecznych, przyczyniając się do zrozumienia ich wydajności porównywalnej z rekordami światowymi (Nature 2024). Ujawnił również niezwykle silną absorbcję światła w nanocząsteczkach  NaBiS₂, przewyższającą wszystkie materiały stosowane aktualnie jako absorbery w ogniwach słonecznych, otwierając drogę do rozwoju ultracienkiej fotowoltaiki.

Aktualnie kieruje swoją grupą badawczą w Katedrze Fizyki Doświadczalnej, prowadząc prace w nowym obszarze naukowym na Politechnice Wrocławskiej. Grupa zajmuje się badaniami fototermicznymi ciała stałego. Polegają one na bezkontaktowym badaniu efektów cieplnych wzbudzonych w materiałach za pomocą światła. W zależności od parametrów eksperymentu i użytych metod detekcji zmian temperatury, mogą one posłużyć do badania zarówno właściwości optycznych, jak i cieplnych nanostruktur o zastosowaniach związanych z konwersją energii.

Naukowiec w Laboratorium Badań Fototermicznych

Laboratorium naszego naukowca dysponuje unikalnymi w skali krajowej stanowiskami badawczymi, zbudowanymi m.in. dzięki ekspertyzie zdobytej podczas zagranicznych staży naukowych. Utrzymuje także współpracę z najlepszymi światowymi ośrodkami aktywnymi w tej tematyce (m. in.  Cambridge, Oxford, Massachusetts Institute of Technology).
Laboratorium Badań Fototermicznych liczy dziś 6 członków, z czego 2 osoby rozpoczęły kształcenie w Szkole Doktorskiej w 2025 roku.

W 2024 roku dr Zelewski uzyskał finansowanie w ramach dwóch programów Narodowego Centrum Nauki: SONATA 19 oraz OPUS 27 (łącznie 2,9 mln zł, w tym ok. 1,5 mln zł na aparaturę badawczą).

Obecnie kieruje więc dwoma projektami: SONATA 19 (dotyczy nieporządku energetycznego, istotnego w dalszym rozwoju cienkowarstwowych przyrządów optoelektronicznych nowej generacji), oraz OPUS 27 (dotyczy badań transportu ciepła w nanomateriałach metodami bezkontaktowej, ultraszybkiej termometrii realizowanej za pomocą wiązek laserowych). Jest współautorem ponad 50 publikacji w wiodących czasopismach naukowych z dyscyplin fizyki i inżynierii materiałowej. 

dr inż. Szymon Zelewski jest finalistą Nagród Naukowych tygodnika „Polityka” 2025

Najważniejsze stypendia:

Stypendium START Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2020)

Stypendium dla wybitnych młodych naukowców MNiSW (2020)

Stypendium wyjazdowe im. Mieczysława Bekkera Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (2021) na 2-letni pobyt w University of Cambridge

Stypendium wyjazdowe Kościuszko Foundation Fellowship uzyskane w ramach Exchange Program to the US (2024) na 4-miesięczy pobyt w University of Illinois Urbana-Champaign

Finalista Nagród Naukowych POLITYKI w dziedzinie nauk ścisłych (2025)

Nagrody i wyróżnienia otrzymane na Politechnice Wrocławskiej:

Laureat programu Secundus: główna nagroda w dyscyplinie Nauki Fizyczne za lata 2022, 2023, 2024; finalista za rok 2019

Członek Academii Iuvenum jako reprezentant dyscypliny Nauki Fizyczne (2023 – 2025)

Specjalna Nagroda Naukowa im. Dionizego Smoleńskiego w dziedzinie nauk ścisłych (2025)

Warto wiedzieć

NAGRODA NAUKOWA REKTORA im. DIONIZEGO SMOLEŃSKIEGO (w dziedzinie nauk ścisłych)

Specjalna nagroda imienia Dionizego Smoleńskiego za wybitne osiągnięcia naukowe przyznawana jest pracownikom będącym młodymi naukowcami ( w rozumieniu ustawy – to osoby, które w momencie złożenia wniosku nie ukończyły 37 lat). Wnioski o nagrodę składają przewodniczący rad dyscyplin naukowych. Opiniuje je Rektorska Komisja ds.  Nagród Naukowych i przedstawia rektorowi swoje rekomendacje w każdej z dziedzin nauk ścisłych, nauk technicznych i interdyscyplinarnych. Ostateczna decyzja o wyborze laureata lub laureatki i ich liczbie należy do rektora uczelni.

Patronem nagrody jest prof. Dionizy Smoleński, rektor PWr w latach 1951-60, zaangażowany w powojenną odbudowę i organizację Politechniki i Uniwersytetu oraz pierwsza osoba uhonorowana tytułem doktora honoris causa naszej uczelni (1961). Był kierownikiem Katedry Technologii Związków Organicznych II (1947-1960), prorektorem (1949-1951) i rektorem PWr (1951-1960).

Przyczynił się do powstania Międzynarodowego Instytutu Niskich Temperatur we Wrocławiu i Międzynarodowego Centrum Matematycznego im. Stefana Banacha w Warszawie.

Aktywnie działał w Polskiej Akademii Nauk: był członkiem korespondentem oraz członkiem rzeczywistym, a także działał w prezydium PAN, był sekretarzem naukowym, a w latach 1972–74 wiceprezesem akademii. Należał do wielu rad naukowych i towarzystw, m.in. Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego i Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1951), Krzyżem Oficerskim (1954) i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1974).